Жыныстық жолмен берілетін аурулар
Жыныстық жолмен берілетін аурулар (ЖЖБА), немесе инфекциялар (ЖЖБИ), әлем бойынша қоғамдық денсаулық сақтау саласында үлкен проблема болып табылады. Заманауи диагностикалау мен емдеу әдістерінің қолжетімділігіне қарамастан, бұл ауруларға шалдығу жағдайлары көбейіп келеді. Осы мақалада ЖЖБА түрлері, олардың белгілері, пайда болу себептері және алдын алу әдістері туралы айтамыз.
ЖЖБА дегеніміз не?
ЖЖБА – бұл жыныстық қатынас арқылы (қынаптық, ауыз қуысы немесе анальды жолдармен) адамнан адамға берілетін аурулар.
ЖЖБА түрлері
ЖЖБА-ның бірнеше топқа бөлінетін инфекциялық түрлері бар:
| Инфекция түрлері |
Аурулар |
|---|---|
| Бактериялық инфекциялар | Хламидиоз, Гонорея, Сифилис, Трихомониаз |
| Вирустық инфекциялар | Адамның иммунтапшылығы вирусы (АИТВ)/ЖИТС, Папиллома вирусы (ВПЧ), Герпес (HSV-1, HSV-2), Гепатит B және C |
| Паразиттік инфекциялар |
Трихомониаз, Цервикалдық лямблиоз |
| Саңырауқұлақ инфекциялары | Кандидоз (молочница) |
| Басқа инфекциялар | Адамның 8 типті герпес вирусы (HHV-8) |
ЖЖБА белгілері
Кез келген жыныстық қатынас ЖЖБА жұқтыру қаупін тудырады. Көптеген адамдар жыныс органдарында айқын белгілер болмаса, инфекция жұқтыру мүмкін емес деп ойлайды. Алайда, көптеген инфекциялар симптомсыз өтеді, сондықтан белгілердің болмауы денсаулыққа сенім артуға негіз бола алмайды.
Сонымен қатар, жыныстық инфекциялар тек жыныстық қатынас арқылы ғана емес, қан арқылы да беріледі (мысалы, АИТВ, сифилис, гепатит B және C қан құю кезінде немесе стерильді емес инелерді қолдану арқылы).
ЖЖБА белгілері болған жағдайда дәрігерге тезірек қаралу өте маңызды. Қазіргі кезде кейбір ЖЖБА емделмейді. Мысалы, герпес өмір бойы қалады, ал хламидиоз сияқты инфекциялар кейде симптомсыз өтеді.
ЖЖБА-ның салдары
ЖЖБА денсаулыққа елеулі зиян келтіруі мүмкін, оның ішінде:
- Бедеулік – Хламидиоз және гонорея репродуктивтік органдарға зақым келтіріп, бала көтеру мүмкіндігін төмендетеді;
- Эктопиялық жүктілік – Фаллопий түтіктерінің зақымдануы өмірге қауіпті эктопиялық жүктілік қаупін арттырады;
- Ананың баласына инфекция жұқтыруы – ЖЖБА жүктілік немесе босану кезінде балаға берілуі мүмкін;
- Созылмалы аурулар – Гепатит B және C бауырдың ұзақ мерзімді ауруларына, соның ішінде циррозға және қатерлі ісікке әкелуі мүмкін;
- Қатерлі ісіктер – Папиллома вирусы жатыр мойны, анус және тамақ ісіктерінің дамуына себеп болуы мүмкін;
- Психологиялық әсері – ЖЖБА диагнозы стресс, мазасыздық және депрессия тудыруы мүмкін.
Алдын алу әдістері
ЖЖБА-ның алдын алу үшін мына шараларды қолдану қажет:
- Кездейсоқ байланыстардан бас тарту. Адамның сыртқы келбеті немесе әлеуметтік жағдайы оның денсаулық жағдайын көрсете алмайды.
- Тәуекел тобына жататын адамдармен жыныстық қатынасқа түспеу. Бұл қанмен жұмыс істейтін немесе қан құйылған адамдар, сондай-ақ есірткіні көктамыр арқылы қабылдайтын адамдар болуы мүмкін.
- Жеке гигиена ережелерін сақтау. Жаңа презервативтерді пайдалану, бөтен жеке заттарды қолданбау. Жеке заттарға ұстара, тіс щеткасы, сүлгі, іш киім, тарақ сияқты заттар жатады.
Денсаулығыңызды қорғау үшін ЖЖБА-ның алдын алу шараларын сақтау және қауіпсіздікке мән беру өте маңызды.
