Әйелдер денсаулығы және гигиенасы

Жедел контрацепция дегеніміз не?

2 мин. Оқу
Жедел контрацепция дегеніміз не?

Жедел контрацепция — бұл қорғалмаған жыныстық қатынас болған жағдайда немесе негізгі контрацепция әдісі дұрыс жұмыс істемеген кезде жүктіліктің алдын алуға арналған әдіс. Бұл контрацепция түрі шұғыл жағдайларда қолдануға арналған және жүктіліктен қорғанудың тұрақты әдістерінің орнын алмастырмауы тиіс. Осы мақалада жедел контрацепция қалай жұмыс істейтінін, тиісті әдісті қалай таңдау керектігін және оны қаншалықты жиі қолдануға болатынын қарастырамыз.

Жедел контрацепция қалай жұмыс істейді

Жедел контрацепция овуляцияны тоқтату немесе кешіктіру, жатырдағы жағдайларды өзгерту арқылы сперматозоидтардың жұмыртқа жасушасын ұрықтандыруына жол бермеу немесе ұрықтандырылған жұмыртқа жасушасының жатыр қабырғасына бекінуіне кедергі жасау арқылы жұмыс істейді. Жедел контрацепцияның бірнеше әдісі бар:

  1. Гормоналды таблеткалар:
    • Левоноргестрел: Бұл жедел контрацепцияның ең кең таралған түрі. Левоноргестрел таблеткалары овуляцияны тоқтату немесе кешіктіру арқылы жұмыс істейді. Бұл таблеткаларды қорғалмаған жыныстық қатынастан кейін 72 сағат ішінде қабылдаған дұрыс, бірақ 120 сағат ішінде тиімділігі азайғанымен, әсер етуі мүмкін.
    • Улипристала ацетат: Бұл дәрі де овуляцияны тоқтатады және қорғалмаған жыныстық қатынастан кейін 120 сағатқа дейін тиімді болуы мүмкін. Ол әсіресе кейінгі кезеңдерде қабылдаған жағдайда левоноргестрелге қарағанда тиімдірек.
  2. Мыс жатырішілік спиральдар (ЖІС):
    • Мыс ЖІС: Бұл құрылғыны дәрігер 5 күн ішінде қондыра алады. Мыс ЖІС ұрықтандырылған жұмыртқа жасушасының жатыр қабырғасына бекінуіне жол бермейді және ұзақ мерзімді контрацепция әдісі ретінде қолданылады.

Жедел контрацепцияны қалай таңдауға болады

Жедел контрацепцияны таңдау бірнеше факторларға, соның ішінде уақыт шектеулеріне, медициналық қарсы көрсеткіштерге және жеке қалауларға байланысты. Таңдауға қатысты кейбір ұсыныстар:

  1. Уақыт шектеулері:
    • Егер қорғалмаған жыныстық қатынастан кейін 72 сағат өтпеген болса, левоноргестрел таблеткалары жақсы таңдау болуы мүмкін.
    • Егер 72 сағаттан артық, бірақ 120 сағаттан аз уақыт өтсе, уллипристала ацетатын немесе мыс ЖІС орнатуды қарастыруға болады.
  2. Медициналық қарсы көрсеткіштер:
    • Белгілі бір медициналық жағдайы бар немесе белгілі дәрілерді қабылдайтын адамдарға кейбір жедел контрацепция түрлері қарсы болуы мүмкін. Қауіпсіз әдісті таңдау үшін дәрігермен кеңесу маңызды.
  3. Жеке қалаулар:
    • Жедел контрацепцияға арналған таблеткаларды қолдану оңай және оларды көпшілікке қолжетімді түрде сатып алуға болады.
    • Мыс ЖІС дәрігердің қондыруын қажет етеді, бірақ ұзақ мерзімді контрацепцияны қамтамасыз ете алады.

Жедел контрацепцияны қаншалықты жиі қолдануға болады

Жедел контрацепция сирек қолдануға арналған және жүктіліктің алдын алудың негізгі әдісі ретінде қолданылмауы тиіс. Жедел контрацепцияға арналған гормоналды таблеткаларды жиі қолдану етеккір циклының бұзылуына және басқа жанама әсерлерге әкелуі мүмкін.

  1. Ұсынылатын жиілік:
    • Жедел контрацепцияны тек шұғыл жағдайларда қолдану керек. Мысалы, негізгі контрацепция әдісі жұмыс істемеген жағдайда (мәселен, презервативтің жыртылуы) немесе қорғалмаған жыныстық қатынастан кейін.
    • Егер жедел контрацепцияны жиі қолдану қажеттілігі туындаса, басқа тұрақты контрацепция әдістерін, мысалы, таблеткалар, ЖІС немесе презервативтерді қарастыру керек. Олар жиі қолдануға тиімдірек және қауіпсізірек.
  2. Жанама әсерлері:
    • Жедел контрацепция таблеткаларын жиі қолдану етеккірдің тұрақсыздығына, бас ауруына, жүрек айнуына және басқа да жанама әсерлерге әкелуі мүмкін.
    • Мыс ЖІС алғашқы айларда етеккірдің ұзаққа созылуы мен ауырсынуына себеп болуы мүмкін.

Қорытынды

Жедел контрацепция шұғыл жағдайларда қажетсіз жүктіліктің алдын алудың маңызды әдісі болып табылады. Ол овуляцияны болдырмау, жатырдағы жағдайды өзгерту немесе ұрықтандырылған жұмыртқа жасушасының бекінуіне жол бермеу арқылы жұмыс істейді. Жедел контрацепцияны таңдау уақыт шектеулеріне, медициналық қарсы көрсеткіштерге және жеке қалауларға байланысты жүзеге асырылуы тиіс. Жедел контрацепцияны сирек қолдану және оны тұрақты контрацепция әдістерімен алмастырмау қажет.

Жедел контрацепцияны қалай дұрыс қолдану керектігін және оны қаншалықты жиі қолдануға болатынын білу жанама әсерлерден аулақ болуға және репродуктивті денсаулықты сақтауға көмектеседі. Егер жедел контрацепцияны жиі қолдану қажеттілігі туындаса, жүктіліктің алдын алудың тұрақты әдісін таңдау үшін дәрігермен кеңесу керек.

Kimberly-Clark компаниясы ақпараттың толықтығы немесе дәлдігі туралы ешқандай кепілдік немесе растама бермейді. Бұл ақпарат тек нұсқаулық ретінде пайдаланылуы керек және кәсіби медициналық кеңесті немесе денсаулық сақтау мамандарының басқа ұсыныстарын алмастырмауы керек.